Αποτελέσματα διεξοδικής...

...έρευνας για την σημασία της λέξεως "έπαρση".

Όχι αυτήν της σημαίας, αλλά της έπαρσης ορισμένων ανθρώπων.

Έπαρση, κατά Μπαμπινιώτη:

έπαρση (η) {-ης κ. -άρσεως | -άρσεις, -άρσεων} (λόγ.)

1. η ανύψωση: ~ σημαίας ΛΝΤ. υποστολή, κατέβασμα (αυτό είπαμε δεν μας εδιαφέρει)

2. (μτφ.) η υπερβολική και αδικαιολόγητη υπερηφάνεια, η αλαζονεία:

διακρίνω ~ στο φέρσιμό του συν. οίηση, υπεροψία (πβ. λ. επηρμένος). ^ σχολιο λ. αίρω, υπερηφάνεια. Ιετυμ. < αρχ. έπαρσις< έπαίρω / -ομαι (βλ.λ.)}.

Βγαίνει και σε επίθετο:

επηρμένος, -η, -ο (λόγ.) γεμάτος έπαρση, φαντασμένος, αλαζόνας συν. ξιπασμένος. καυχησιάρης, υπερήφανος αντ. μετριόφρων.

Έχει και συνώνυμα:

Αλαζονεία - Καύχηση - Κομπασμός - Κομπορρημοσύνη - Ξιπασιά - Οίηση - Περιαυτολογία - Υπεροψία.

Έχουν αναφερθεί σ’ αυτήν επώνυμοι αρχαίοι:

Ως ουχ υπέρφευ θνητόν όντα χρη φρονείν. Ύβρις γαρ εξαθούσ’ εκάρπωσε στάχυν άτης, όθεν πάγκλαυστον εξαμά θέρος.

Αισχύλος (Πέρσαι 820-822)

Αλλά και ανώνυμοι αρχαίοι:

Ύβριν γαρ ου στέργουσιν ουδέ δαίμονες.

Τώρα θα μου πείτε: Γιατί όλη αυτή η έρευνα;

Και θα σας πω: Αφορμή είναι τα ψώνια που τελευταίως συναντώ στο διάβα μου.

Και ευλόγως θα με ρωτήσετε: Μα πόσα ψώνια μπορεί να κυκλοφορούν στην Ελλάδα ή έστω ανάμεσά μας;

Και θα σας απαντήσω: Πάρα πολλά, πιστέψτε με!

Και σε αυτό το σημείο πιθανόν να αναρωτηθείτε τι ακριβώς νομίζουν για τον εαυτό τους τα άτομα που διακατέχονται από έπαρση…

Και ευθαρσώς θα σας πω πως νομίζουν ότι έχουν πιάσει τον Πάπα απ’ τ’ αρχίδια.

Μια έκφραση που θεωρώ ότι περιγράφει εξαιρετικά σωστά την κατάσταση.

Αλλά ας το δούμε αναλυτικότερα:

"Νομίζει ότι έχει πιάσει τον Πάπα απ' τ' αρχίδια"

Μια έκφραση μεστή νοημάτων που περιγράφει σκωπτικά κάποιον ο οποίος θεωρεί ότι έχει πιάσει την καλή και έχει, ως εκ τούτου, προκλητικά μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του ενώ, στην πραγματικότητα, δεν έχει καταφέρει και τίποτε σπουδαίο και απλώς παραμυθιάζεται και παραμυθιάζει και τον κόσμο.

Διότι, δεν είναι εύκολο πράμα να χουφτώσει κανείς τα παπάρια του Ποντίφηκα.

Λίγο η αγαμία των Δυτικών κληρικών, λίγο οι Ελβετοί φρουροί του Βατικανού - ελάχιστοι/-ες έχουν τέτοια οικειότητα με τον προκαθήμενο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Βεβαίως, κάποιοι νομίζουν ότι το καταφέρνουν - αυτό, ή κάτι ανάλογης δυσκολίας. Αυτομάτως τότε θεωρούν ότι βρίσκονται σε θέση ισχύος, ότι έχουν μπει σ' όλα τα κόλπα και ότι είναι, γενικώς, οι γκραν γαμάω. Ακολουθεί, αναπόφευκτα, η έπαρσις - ο θεωρών εαυτόν κολλητό του Πάπα συνήθως κάπως την έχει δει και γίνεται και ο πρώτος πουλ μουρ.

Όλα αυτά προκαλούν όχι μόνο ενόχληση αλλά και δυσπιστία. Και διότι, γενικώς, ως λαός δεν μασάμε, όταν έρθει κάποιος και ισχυρισθεί ότι έχει πιάσει τον Πριμάτο της Ρώμης απ' τ' αρχίδια - ή κάτι εξίσου μεγαλόστομο και απίθανο - η αντίδρασή μας είναι, πολύ απλά, να μην τον πιστέψουμε. Και να τον κράξουμε εις το τετράγωνο, όχι μόνο διότι πουλάει μούρη, αλλά και γιατί έχει, προφανώς, χάσει την επαφή με την πραγματικότητα.

Στις σπάνιες περιπτώσεις που οι ισχυρισμοί του κομπορρήμονος εκτιμάται ότι έχουν κάποια βάση, δηλαδή αν όντως έχει πιάσει την καλή, η έκφραση αλλάζει και γίνεται είτε "έχει πιάσει τον Πάπα γερά απ' τ' αρχίδια" είτε "έχει πιάσει τον Πάπα απ' τ' αρχίδια και του τα κουνάει". Σε τέτοιες περιπτώσεις, παραλείπεται από την έκφραση η λέξις "Νομίζει" και συχνά προηγείται ένα επιδοκιμαστικό "Μπράβο τον πούστη"...

Αυτά τα ολίγα περί έπαρσης και ο νοών νοείτο…

Καλό Σαββατοκύριακο!

πηγές: Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας
Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη(δεύτερη έκδοση)
slang.gr